Lekarz rodzinny na podstawie wyników najprostszych badań profilaktycznych jest w stanie ocenić ogólny stan zdrowia pacjenta. Pobieranie krwi jest bezpłatnym, prostym, mało inwazyjnym zabiegiem, a wyniki badań otrzymujemy już w ciągu kilku dni. Zalecić je może lekarza pierwszego kontaktu. W ramach profilaktyki zdrowotnej powinny być wykonywane przynajmniej raz w roku, chyba że lekarz rodzinny zaleci inaczej.
Funkcje krwi
W organizmie człowieka krew stanowi około 9% masy naszego ciała. Dorosły człowiek o przeciętnej wadze ma od 4 do 6 litrów krwi w układzie krążenia.
Pełni ona następujące funkcje:
● rozprowadza tlen po organizmie
● usuwa dwutlenek węgla
● dostarcza do narządów substancje odżywcze, witaminy oraz hormony,
● odprowadza do narządów wydalniczych (nerki, płuca, gruczoły potowe) substancje zbędne bądź szkodliwe (toksyczne),
● bierze udział w obronie organizmu przed bakteriami, wirusami i czynnikami chorobotwórczymi
● bierze udział w regulowaniu temperatury ciała.
Jak przygotować się do badania pobrania krwi?
Nie wykonuj badania w okresie miesiączki, po spożyciu alkoholu, po intensywnym wysiłku fizycznym. Na 3 dni przed ogranicz spożywanie używek (kawa, alkohol itp.) oraz zachowaj stabilną dotychczasową dietę.
W dniu badania:
● Pobranie krwi wykonaj w godzinach 7:00-10:00
● Bądź na czczo. W dniu poprzedzającym ostatni posiłek zjedz najpóźniej o godz.18:00
● Rano, po wstaniu z łóżka wypij szklankę wody niegazowanej
● 12 godzin przed badaniem wstrzymaj się od wysiłku fizycznego
● Chwilę przed badaniem, ok. 15 minut bądź w pozycji siedzącej
Jakie badania wykonać?
Lekarz rodzinny lub lekarz specjalista zleca określone badania. Staraj się więc precyzyjnie opisać wszelkie niepokojące objawy, podając również stosowane na co dzień leki. Pomoże to uniknąć zbędnych komplikacji.
Morfologia krwi
Umożliwia rozpoznanie stanu zapalnego, infekcji, niedokrwistości i wielu innych procesów chorobowych. Badanie obejmuje ocenę erytrocytów (krwinek czerwonych), leukocytów (krwinek białych) i trombocytów (płytek krwi). Na podstawie zmian liczby i wielkości czerwonych krwinek oraz stężenia hemoglobiny podejrzewa się niedobory witaminy B12, kwasu foliowego bądź żelaza. Jeśli jej wynik odbiega od normy, wykonywana jest morfologia z rozmazem, tj. bardziej szczegółowe badanie.
Badanie poziomu cukru we krwi – profilaktyka cukrzycy
Fachowo nazywane poziomem glukozy we krwi lub glikemią. Badanie zalecane jest szczególnie dla osób osób otyłych lub pochodzących z rodzin, w których chorowało się na cukrzycę. Poziom cukru we krwi odbiegający od normy może wskazywać na cukrzycę lub stan przedcukrzycowy. Wskazaniem do badania są także objawy ciągłego zmęczenia, osłabienia, silne uczucie głodu, niepokój i przyspieszenie rytmu serca, a także nawracające infekcje i ogólne złe samopoczucie
Cholesterol (profil lipidowy)
Inaczej lipidogram to badanie poziomu cholesterolu we krwi, a także rozpoznanie jego dobrych i złych frakcji. Całe badanie obejmuje cholesterol całkowity, trójglicerydy, cholesterol HDL i cholesterol LDL. Pozwala we wczesnej fazie wykryć miażdżycę czy chorobę niedokrwienną serca. Jest zalecane osobom palącym, starszym czy prowadzącym stresujący tryb życia. Dlatego nie należy go pomijać, jeśli znajdujemy się w grupie ryzyka.
W przypadku mężczyzn po 45 i kobiet po 50 roku życia profil lipidowy musi być wykonywany co roku. U osób młodszych, jeżeli parametry są w normie, co 5 lat. Nie trzeba powtarzać go co roku, chyba że lekarz zaleci inaczej.
Żelazo
Organizm ludzki nie potrafi samodzielnie produkować żelaza, w związku z czym codzienna suplementacja w jedzeniu jest niezbędna. W organizmie człowieka znajduje się około 4-5 gramów żelaza. Około 70 procent występuje przede wszystkim w hemoglobinie – białku. To właśnie niedobór żelaza jest odpowiedzialny m.in. za anemię – często pojawiającą się również u kobiet w ciąży.
Magnez
Jeśli żyjesz w ciągłym biegu i stresie, czujesz się ciągle zmęczony i rozdrażniony, źle śpisz – prawdopodobnie brakuje Ci magnezu. Pierwsze objawy charakteryzują się drganiem i skurczami mięśni, problemami z koncentracją. Znaczny niedobór magnezu może być powodem wystąpienia miażdżycy, nowotworów, osteoporozy, arytmii czy zakrzepów. Może wpłynąć również na skrócenie czasu ciąży i wywołać samoistne poronienia .
Witamina D
Do czego potrzebna jest nam witamina D?
● wspomaga prawidłowe funkcjonowanie układu odpornościowego;
● zapobiega chorobom serca, anemii, depresji;
● utrzymuje odpowiedni poziom wapnia we krwi;
● zapobiega nadciśnieniu;
● pozytywnie wpływa na zdrowie kości i zębów.
Dzięki morfologii możliwe jest wykrycie oznak wielu chorób już we wczesnym stadium np. cukrzycy, miażdżycy czy chorób nowotworowych. Niedobór lub nadmiar pewnych elementów morfotycznych może wskazywać na przewlekłe choroby, stan zapalny rozwijający się w organizmie czy też infekcje wirusowe i bakteryjne. Bardzo ważne jest zapobieganie rozwojowi niepożądanych objawów. Bez względu na to, jaki tryb życia prowadzisz, raz w roku powinieneś wykonać podstawowe badania kontrolne. Mogą Cię one ochronić przed przed długim leczeniem i zahamować chorobę we wczesnym stadium.