Notoryczne zmęczenie to coś więcej niż słabe samopoczucie. Zmęczenie może utrudniać poranne wstawanie z łóżka i uniemożliwiać wykonywanie codziennych zadań.

Zmęczenie fizyczne i psychiczne różni mimo, że często występuje razem. Powtarzające się wyczerpanie fizyczne może z czasem prowadzić do zmęczenia psychicznego.

Zły sen, zwłaszcza gdy występuje przez długi czas, może również prowadzić do złego samopoczucia. Specjaliści zalecają, aby dorośli mieli 7–8 godzin snu każdej nocy. Według niektórych badań około 1 na 3 osoby w Europie twierdzi, że nie śpi wystarczająco dużo.

Zdrowa dieta i regularna aktywność fizyczna mogą pomóc wielu osobom zmniejszyć zmęczenie. Wielce pomocne jest również leczenie podstawowej przyczyny zmęczenia, niezależnie od tego, czy jest to zły sen, czy stan zdrowia.

Kiedy zmęczenie wpływa na bezpieczeństwo jednostki, staje się problemem zdrowia publicznego. Osoby z silnym zmęczeniem mogą zachowywać się podobnie do osób nietrzeźwych co może prowadzić w najgorszym przypadku np. Do kolizji.

W tym artykule przyjrzymy się rodzajom notorycznego zmęczenia, niektórym przyczynom i dostępnym opcjom leczenia.

Rodzaje zmęczenia

Istnieją dwa główne rodzaje zmęczenia: fizyczne i psychiczne.

Osobie z fizycznym zmęczeniem może być fizycznie trudno robić rzeczy, które zwykle robią bez problemu, takie jak np. Prosta czynność wchodzenia po schodach staje się wyzwaniem. Objawy obejmują osłabienie mięśni, a diagnoza może obejmować wykonanie testu wytrzymałościowego.

Ze zmęczeniem psychicznym może być trudniej skoncentrować się na rzeczach ważnych, codziennych oraz pozostać skupionym. Mogą czuć się senni lub mieć trudności z utrzymaniem skupienia podczas pracy.

Czy to senność czy zmęczenie?

Senność może wystąpić, gdy osoba nie ma wystarczającej ilości snu dobrej jakości lub gdy brakuje jej stymulacji. Może to być również objawem stanu zdrowia, który zakłóca sen, takim jak bezdech senny lub zespół niespokojnych nóg.

Senność jest bardziej prawdopodobna jako krótkotrwała niż zmęczenie. Zwykle można go leczyć poprzez regularny i spójny sen.

Jednak zmęczenie — zwłaszcza gdy jest chroniczne — często wiąże się ze stanem zdrowia lub problemem. Może to być również jej własny przewlekły stan, zwany zespołem przewlekłego zmęczenia a nawet mialgiczne zapalenie mózgu i rdzenia w ekstremalnych przypadkach.

Przyczyny

Zmęczenie wiąże się z wieloma schorzeniami i czynnikami związanymi ze stylem życia. Poniższe sekcje opisują je bardziej szczegółowo.

Problemy ze zdrowiem psychicznym

Zmęczenie jest częstym objawem depresji klinicznej, spowodowanym samą depresją lub związanymi z nią problemami, takimi jak bezsenność.

Zmęczenie może również wynikać z następujących problemów ze zdrowiem psychicznym:

Przyczyny endokrynologiczne i metaboliczne

Warunki zdrowotne i inne czynniki wpływające na hormony mogą powodować zmęczenie. Obejmują one:

Niektóre leki i leki mogą powodować zmęczenie. Obejmują one:

Odstawienie leków może również powodować zmęczenie, dopóki organizm się nie dostosuje. Przyczyną mogą być również zmiany dawkowania.

Choroby serca i płuc:

Choroby serca i płuc mogą wpływać na przepływ krwi w organizmie lub powodować stany zapalne i mogą prowadzić do zmęczenia. Obejmują one:

Problemy ze snem

Następujące czynniki snu mogą również prowadzić do zmęczenia:

Witaminy i minerały

Niedobory witamin, minerałów i zatrucia mogą wpływać na sen i powodować zmęczenie. Spożywanie napojów zawierających kofeinę lub alkohol może również zakłócać normalny sen, szczególnie blisko pory snu. Używanie produktów zawierających nikotynę może również zakłócać sen.

Warunki medyczne

Kilka schorzeń może powodować zmęczenie, w tym:

Zmęczenie może być również objawem infekcji. Niektóre infekcje powodujące skrajne zmęczenie obejmują:

Chroniczny ból

Osoby z przewlekłym bólem mogą często budzić się w ciągu nocy. Mogą również budzić się zmęczone i źle wypoczęte, nie mogąc uzyskać dobrej jakości snu.

Połączenie przewlekłego bólu i braku snu może powodować uporczywe zmęczenie i znużenie. W jednym badaniu dotyczącym fibromialgii i snu, połowa osób z fibromialgią miała również bezdech senny, który przyczynia się do zmęczenia.

Nadwaga lub niedowaga

Nadwaga zwiększa ryzyko zmęczenia, zwiększając ryzyko stanów, w których zmęczenie jest częstym objawem, takich jak cukrzyca lub bezdech senny. Noszenie większej wagi i odczuwanie bólu stawów lub mięśni może prowadzić do zmęczenia lub go zaostrzać.

Podobnie osoby z niedowagą mogą łatwo się męczyć, w zależności od przyczyny ich stanu. Zaburzenia odżywiania, nowotwory, choroby przewlekłe i nadczynność tarczycy mogą powodować utratę wagi, a także nadmierne zmęczenie i znużenie.

Za dużo lub za mało aktywności

Osoba ze zmęczeniem może nie czuć się w stanie ćwiczyć, a brak ruchu może powodować dalsze zmęczenie. Brak ruchu może ostatecznie spowodować odkształcenie, utrudniając i bardziej męczące wykonywanie zadania fizycznego.

Zmęczenie może również dotyczyć osób zdrowych po długotrwałej, intensywnej aktywności umysłowej lub fizycznej.

Symptomy

Głównym objawem zmęczenia jest wyczerpanie aktywnością fizyczną lub umysłową. Osoba nie czuje się odświeżona po odpoczynku lub spaniu. Może też być im trudno wykonywać codzienne czynności, w tym pracę, prace domowe i opiekę nad innymi. Objawy zmęczenia mogą być fizyczne, psychiczne lub emocjonalne.

Typowe objawy związane ze zmęczeniem mogą obejmować:

Objawy mają tendencję do nasilania się po wysiłku. Mogą pojawić się kilka godzin po aktywności lub ćwiczeniach lub prawdopodobnie następnego dnia.

Diagnoza

Diagnoza może być trudna, ponieważ przyczyny i objawy zmęczenia są zróżnicowane i niespecyficzne.

Lekarz może zadawać pytania dotyczące:

Pacjent może pomóc w postawieniu diagnozy, zapisując całkowitą liczbę godzin, które przesypia każdej nocy i jak często wybudza się. Lekarz przeprowadzi badanie fizykalne w celu wykrycia oznak choroby i zapyta osobę, jakie leki stosuje, jeśli w ogóle.

Powinien spytać również o nawyki związane ze stylem życia, w tym dietę danej osoby, ilość spożywanej kofeiny, przyjmowanie leków, spożywanie alkoholu oraz wzorce pracy i snu.

Testy diagnostyczne

Testy diagnostyczne mogą pomóc zdiagnozować podstawową przyczynę zmęczenia. Testy moczu, skany obrazowe, kwestionariusze zdrowia psychicznego i badania krwi mogą być konieczne w zależności od innych objawów.

Testy takie jak te mogą pomóc wykluczyć przyczyny fizyczne, takie jak infekcje, problemy hormonalne, anemia, problemy z wątrobą lub problemy z nerkami. Lekarz może również zlecić badanie snu, aby wykluczyć zaburzenia snu. Jeśli zdiagnozują chorobę, zaproponują odpowiednie leczenie.

Leczenie

Aby skutecznie leczyć zmęczenie, lekarz musi znaleźć i zdiagnozować przyczynę. Wybór odpowiedniego leczenia tego stanu może pomóc złagodzić zmęczenie.

Sen

Dobra jakość snu jest ważną częścią radzenia sobie ze zmęczeniem. Aby ćwiczyć dobrą higienę snu:

Pomocne może być również prowadzenie dziennika snu w celu wykrywania wzorców.

Nawyki żywieniowe:

Dieta może wpływać na to, jak dana osoba czuje się zmęczona lub energiczna. Utrzymanie umiarkowanej i dobrze zbilansowanej diety może prowadzić do lepszego zdrowia i lepszego snu.

Oto kilka wskazówek do wypróbowania:

Aktywność fizyczna

Regularna aktywność fizyczna może pomóc zmniejszyć zmęczenie i poprawić sen. Osoby, które od jakiegoś czasu nie były aktywne fizycznie, powinny stopniowo wprowadzać ćwiczenia. Pomocny może być lekarz lub terapeuta sportowy. Ludzie powinni ćwiczyć w najbardziej produktywnej dla nich porze dnia.

Yoga 

W jednym badaniu osoby ze stwardnieniem rozsianym, które ukończyły 2 miesiące medytacji, zgłosiły, że poziom zmęczenia, lęku i depresji spadła jakość życia poprawiła się. Badanie korzyści płynących z jogi wykazało pewną poprawę objawów zmęczenia i jakości snu u osób, które przeżyły raka. 4-tygodniowy program obejmował poprawną postawę, medytację, oddychanie i kilka innych technik.

Zmęczenie i jazda samochodem

Amerykańska Centra Kontroli i Zapobiegania Chorobom (CDC) zachęcają ludzi do zapoznania się z sygnałami ostrzegawczymi senności na drodze. Przeprowadzona przez nich ankieta wykazała, że około 1 na 25 kierowców w wieku 18 lat i starszych zasnął podczas prowadzenia pojazdu w ciągu ostatnich 30 dni.

Jeśli kierowca zauważy, że wykonuje jedną z poniższych czynności, powinien zatrzymać się i odpocząć lub zmienić kierowcę:

Podsumowanie

Szereg schorzeń i czynników związanych ze stylem życia, takich jak między innymi cukrzyca, depresja i przewlekły ból, może prowadzić do zmęczenia.

Jeśli zmęczenie i senność wpływają na codzienne życie danej osoby i żadna ze wskazówek zawartych w tym artykule nie działa, należy udać się do lekarza po poradę.

Aby pomóc w diagnozie, dana osoba może prowadzić dziennik swoich nawyków i objawów związanych ze snem. Po postawieniu diagnozy lekarz będzie mógł zasugerować odpowiednie objawy.